شریف فولاد
سخنرانی به تاریخ 12 جنوری 2022
چرا از ابتدای تولد پاکستان، این کشور با افغانستان دشمنی کرده است؟ چرا در بیست سال گذشته، پاکستان با شدت تمام از طالبان حمایت کرده است؟ چرا زمام داران افغانستان در سال 1947 از به رسمیت شناختن پاکستان به عنوان عضو سازمان ملل متحد امتناع کردند؟ هم چنین باید روشن شود که به چه دلیل پاکستانی ها یک افغانستان با ثبات را به نقص خود می دانند. شاید برخی از سیاست مداران پاکستانی با ذکر دلایلی این مدعا را که، گویا پاکستان، یک افغانستان ضعیف می خواهد رد کنند، اما به هیچ کس پوشیده نیست که ارتش پاکستان نمی خواهد یک افغانستان نیرومند شکل بگیرد. بنابراین، در فقدان یک استراتیژی جامع برای حل اختلاف های افغانستان و پاکستان، هیچ گونه تلاشی نتیجه نمی دهد.
حالا يقين داريم، كه پاكـستان چه بازی خوبی مطابق منافع ملی خود كه تعريف شده دراستراتيژی اين كشوراست بازی می کند. در سال 1357، هنگامی که انقلاب ثور صورت گرفت، پاکستان ملکه الیزابت را دعوت کرد تا از سرحدات “خط دیورند”، یعنی خط “کامنولت” دیدن کند و فرمانده كل قوای انگليس اولين گلوله را به طرف افغانستان شليك كرد و بعد از آن ملياردها مرمی شليك شد، مليون ها نفرکشته شدند.
پاكستان مديريت جنگ افغانستان را به دست گرفت و مجاهدین به هفـت گانه تقسيم شدند، و ایران به هشت گانه و شوروی قدرت دولتی را تقـويه كرد و برای اطاعت بيشتر آنان،آنها را به چند گانه ها تقسيم كرد.
پاكستان حرف مجاهدين را می زد؛ در سازمان ملل متحد و سازمان های دیگر و با کشورهای دیگر، پاکستان مجاهدين بود و اين ضربه بزرگی به مجاهدين بود.
پاكستان با امريكا و روسيه نشست موافقتنامه ژنيو را ممكن ساخت ولی در شكست برنامه بينين سيوان نقش بازی كرد. بعد از قدرت مجاهدين در ١٥گروپ جمع جنرال دوستم به جان هم با پلان پاکستان افتیدند و هر آنچه بود به ويرانی رفت.
مجاهدين شكستند١٣٧٥ ، بعدأ پاکستان در تبانی با قطر و عربستان سعودی از درون مجاهدین و با برنامۀ بابر، وزیر داخلۀ بينظير بوتو صدراعظم پاكستان قدرت قهار طالبان راساخت و سرود پيروزی مديريت پاکستان را در جاده های كابل زمزمه كرد. مجاهدين رفتند و طالبان به كابل خزيدند.
باعصبی شدن امريكا ، طالبان را از افغانستان آهسته برداشت و در خانه امن جا داد و بعد بزرگ ترین دردسر ها را برای غرب با پشتـيبانی چين، روسـيه و ايـران پديد آورد اين بار دايـرهٔ مدیریت پاکستان گستردگی خاص خودرا تعقیب می كرد پاکستان با مسله افغانستان در معادلات بين المللی جای پا پيدا كرد.
امريكا و ناتو كوچ و بار خود را بستند و رفتند ؛ ولی نرفتند و سياست و مديريت پاكستان دچار چالش شد.
با موجـوديت طالبان بار دوم پاكستان باز هم به نمايند گی طالبان برخاست هدفش بزرگ نشان دادن خودش و خطرناک بودن طالبان است.
عمران خان صـدراعظم و وزير خارجه آن كشور ، وزير داخله و حتی سـفير اين كشور در افغانستان از نام طالبان، كه اكنون صاحب قدرت دولت اند، حرف پراگنی می كنند. پاکستان علاقمندی ندارد تا طالبان رُخش را به پاکستان برگرداند. پیشنهاد میانجیگری طالبان افغانستان ميان طالبان پاكستان و دولت پاكستان را می كند و به اين ترتيب، طالبان را حيثيت دولتی می دهد. طالبان را مانند يك قدرت در منطقه نمايش مي دهد. اينكه طالبان، القـاعـده و داعش نه در پاكـستان، بل در افغانستان است.
همچنان پاکستان می خواهد پول كلدار رارايج ترين پول افغانستان بسازد، با وجودي كه اکنون 144 میلیارد افغانی در درون افغانسـتان وجـود دارد. 1.8 میلیارد دالر در داخل افغانستان است. این را پاکستانی ها خوب می دانند. قاچاق روزانه صدهـا هزار دالر شاهد حـرف های ما است، اين مقدار پول ارز در دوران كشور بود.
در انحصار قـرار دادن پرواز ها توسط طيارات پاكستانی ظالمانه ترين غارت ارز به گونۀ دالر است، با وجودی كه دولت داد می زند دالر نداريم طيارات پاكستان در 2500 دالر فی در انتقال مسافرین می پردازد، پرداخت به خاطر گريز ازقفس.
پرواز هـا پاكستانی هر روز انجام می شود كه به تعداد 260 نفر انتقال می كند به اين ترتيب 650000 روزانه 1950000 به صورت ماهوار می شود. حالا اگر تاسال جديد حسا ب شود، 6به توان 1950000= 117 میلیون دالر
می رسد كه پاكستان تنها ازانتقال مسافرين توسط طيارات خود به دست می آورد.
پرسش:
اين مقدار اسعار( دالر ) از كجا شده أست در صورتی که ادعا می شود مقدار ارز کمبود شدید است-. پول افغانی نيز در اقتصاد ملی موجود است.
عامل:
بی باوری در بازار، نبود باور های سياسی، قاچاق اسعار توسط آناني كه به دولت مانند گذشته راه دارند، قيمت مواد غذايی، حركت های دوگونه دارد، قيمت واردات سير سعودی دارد، قیمت کالاهای تولیدی داخلی اکثراً سیر نزولی دارد.
– ارز و اسعار در اقتصاد وجود دارد.
– پول ملی افغانی قصدا از ميزان معاملات برداشته شده و جاگزينش روپيه پاكستانی می شود.
– میوه جات و تولیدات زراعتی آن قدر ارزش خودرا می بازند تا به نازل ترین قیمت خریداری و به بلند ترین در بازارهای جهانی توسط تجار پاکستانی به فروش رسد.
علل نبود ارز و پول ملی، با وجود بودن اسعار و ارز و پول ملی:
١- عدم باور داخلی.
٢- توطیه خونبار بیرونی به منظور جانشینی پول کلدار به عوض افغانی به منظور زدودن انفلاسیون لگام گسیخته کلدار در صورت عدم موجودیت چنین سیاست.
٣- خواب و بی مسؤليتی عمدی و يا ناشی از نافهمی دولت.
٤- مرگ فرهنگ پول ملی را مانند جان ارزش دادن و نگهداری از ارز مانند پشتوانه پول.
عمق استراتژیک پاکستان در قبال افغانستان
عمق استراتژیک پاکستان در قبال افغانستان و تاثیر آن بر روابط سیاسی و امنیتی هردو کشور چیست؟
عمق استراتژیک پاکستان در قبال افغانستان را می توان از زبان جنرال اختر عبدالرحمان، رئیس سازمان اطلاعات و امنیت ملی پاکستان در زمان جنرال ضیاالحق به خوبی فهمید. برخی جنرال های پاکستانی از عمق استراتژیک تعریف نظامی دارند و معتقد اند که قلمرو افغانستان می تواند یک عمق استراتژیک برای پاکستان، در صورت حمله هند به پاکستان محسوب شود.
عمران خان، صدراعظم پاکستان سال گذشته در سفر چند روزه اش در آمریکا اظهار داشت، که افغانستان دیگر عمق استراتژیک پاکستان نیست.
عمران خان که در موسسه صلح وابسته به وزارت خارجه آمریکا سخنرانی می‌کرد، گفت که او و ارتش پاکستان در این مساله هم نظر هستند و باور دارند که باید در رابطه با آوردن صلح در افغانستان کمک کنند. آقای خان همچنین گفته بود که طالبان باید در انتخابات شرکت داده شوند و او هم حاضر است با رهبران طالبان صحبت کند. سخنان عمران خان به جز مطرح کردن این مساله که افغانستان دیگر عمق استراتژیک پاکستان نیست، نکتۀ تازه ای نداشت.
البته بحث عدم دخالت پاکستان در امور افغانستان از جانب وی پیش از این هم مطرح شده بود. متعاقبأ محمود قریشی، وزیر امور خارجه پاکستان نیز چند روز بعد از آن در نشستی که با حضور تعدادی از سیاستمداران افغان در اسلام آباد پایتخت پاکستان برگزار شده بود گفت، که افغانستان دیگر عمق استراتژیک پاکستان نیست.
جهاد مردم افغانستان در برابر اشغال اتحاد جماهیر شوروی در زمان جنگ سرد زمینه مداخله و سرباز گیری استخبارات پاکستان از نیروهای مجاهدین را مساعد ساخت و ایالات متحده آمریکا افغانستان را به عنوان خط دفاعی برای پاکستان در برابر اتحادجماهیر شوروی قرار داد. ۱۴ سال جهاد و۹ سال حکومت مجاهدین فرصت کافی در اختیار سیاست مداران و دستگاه استخباراتی پاکستان بود تا زوایایی آشکار و پنهان سیاست خارجی افغانستان را مورد تجزیه و تحلیل قرار دهند. جهاد افغانستان با دستاوردهای اقتصادی سیاسی نظامی همراه بود. برای پاکستان احمد شاه مسعود زمانی گفته بود پاکستان اگر در پی تشکیل دولت دوست در افغانستان می بود هیچکسی به اندازه رهبران جهادی دوست پاکستان نبود. پاکستان به عنوان کشور ایده آل از منظر فرهنگی و اجتماعی برای بسیاری از شهروندان افغانستان مهم است. روابط اجتماعی، فرهنگی ، اقتصادی، برخلاف حوزه سیاسی، بسیار درهم تنیده است. مولفه های فرهنگی و اجتماعی در سیاست خارجی دولت افغانستان اهمیت بسیار مهم دارد و جغرافیایی فرهنگی افغانستان برای بازی گران منطقه ای، به خصوص پاکستان، مهم است. اهداف اصلی و مهم سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان قرار ذیل است:
یکم: هیدور پلیتیک و تاثیر آن بر روابط افغانستان و پاکستان تغییرات اقلیمی، رشد جمعیت، مصرف بی رویه آب در سطح جهان بحران کم آبی در کشور ها به پدیده مهم در سیاست خارجی کشورها مبدل خواهد شد. کشورهای که با بحران آب مواجه اند با خطر بزرگ تراز جنگ نظامی روبه رو خواهند شد؛ مانند پاکستان، این موضوع را پالیسی سازان و استراتژیست های پاکستانی خوب می دانند. در کنار موضوع خط سرحدی دیورند مساله بسیار مهم که روابط افغانستان و پاکستان را زیر تاثیر قرار داده است آب های افغانستان است.
دوم: استراتیژی قتل با هزار زخم با خواندن کتاب سپاهی گم نامِ جنرال اخترعبدالرحمان رئیس سازمان اطلاعات و امنیت ملی پاکستان در زمان جنرال ضیاالحق به خوبی می شود فهمید که پاکستان از ما چه می خواهد و احمد رشید، نویسنده چیره دست پاکستانی، که قضایای سیاسی وامنیتی افغانستان را از دیروز تا حالا دنبال می کند، می نویسد، سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان این است که افغانستان آهسته آهسته بسوزد.
سوم: خروج قوت های خارجی از افغانستان نگاه جنرالان پاکستانی این است که حضور نیروهای خارجی در افغانستان تهدید امنیتی برای پاکستان است و مداخله پاکستان در افغانستان را محدود می سازد. پاکستان، کشوری که در دوران جهاد افغانستان توانست فرصت مناسبی برای یار گیری مهر های قومی افغانستان مساعد ساخت و زمینه کمک های میلیاردی کشورهای عربی که بر بالای چاه نفت خوابیدن، را برای خودمساعد سازند جهاد افغانستان توانست پاکستان را در تعاملات منطقه ای و بین المللی بیشتر مطرح نماید و پاکستان به نمایندگی از افغانستان در چانه زنی و بده بستانهای سیاسی نقش بازی نموده و مدیریت بحران جنگ وسیاست افغانستان را نمود. اما حضور فزیکی غرب و ناتو در افغانستان در فردای پسا ۱۱ سپتامبر برای پاکستان دردسرساز بوده است و پاکستان دیگر نتوانسته است ما نند دوران جهاد افغانستان نقش بازی کند.
چهارم: واکنش پاکستان با نفوذ سیاسی هند در افغانستان. اردوی پاکستان می خواهد تحقیرهای گذشته در برابر هند را تلافی کند. پاکستان دولتی فرورفته در بحران امنیتی است که از چهار جهت با بحران امنیتی رو به رو است. منازعه کشمیر با هندستان، منازعه دیورند با افغانستان، منازعه مرزی با بنگلادش، جدای طلبی از سوی اقلیت بلوچ. این تعارض منافع مرزی پاکستان بحران امنیتی است برای پاکستان که در این مشکلات مرزی افغانستان صحنه درگیری میان پاکستان و هندستان است. احمد رشید تحلیل گر برجسته پاکستان در کتاب “سقوط به هرج مرج” می گوید، پاکستانی ها به این باور رسیده اند که هند در حال تسخیر افغانستان است و باید از گست
…